در این مقاله قصد داریم  به لباس ملی مردان عمان بپردازیم، که با هویت ملی مردم این کشور ارتباط قابل توجهی دارد. قسمت اصلی لباس ملی مردان عمان دیشداشا می باشد. از پوششی به اسم ماسار یا کومه برای سر استفاده می کنند، مردم عمان از اقوام متفاوتی تشکیل شده اند که بیشتر آن ها عرب هستند و اصلیت آن ها به منطقه ای در سواحل اقیانوس هند و جنوب شرق آفریقا بر می گردد، به همین جهت سبک لباس پوشیدن خود را از کشورهای مختلف وام گرفته اند. برای مثال کومه کلاه مردم آفریقای شرقی است و ماسار از آسیای جنوبی وارد فرهنگ عمان شده است. این دو پوشش مخصوص سر با دیشداشا (dishdasha) و بیشت (bisht) -نوعی عبا- که لباس های محلی مردم خلیج فارس هستند، ترکیب شده و سبکی متمایز را ایجاد کرده اند که مختص مردم عمان است.

دیشداشا چیست؟

دیشداشا، لباس ملی مردان عمان، لباسی بلند تا مچ پا، بدون یقه با آستین های بلند است. معمولاً به رنگ سفید بوده، ولی رنگ های دیگر مانند قهوه‌ای، یاسی و مشکی نیز دارد. زیورآلات بسیاری، مثل عصا و خنجر که عمدتا برای مناسبت های رسمی استفاده می شوند، وجود دارند که مردان می توانند از آن ها استفاده کنند. خنجر خمیده نماد مهمی برای نشان دادن وقار مردان در کشور عمان شناخته می شود.

 

انواع دیشداشا

در سال 2017 پنج نوع دیشداشا با هدف حمایت از هویت عمانی و جلوگیری از تغییر در لباس ملی، توسط وزارت تجارت و صنعت تصویب شده است. دیشداشاهای رایج که به تایید وزارتخانه رسیدند پنج نوع هستند، بوریمی، ابو، شاگ، سوری و بدوئین. وزارتخانه استانداردهای خاصی را برای دوخت دیشداشا وضع کرده است، که خیاط ها ملزم به پیروی از آن ها هستند. طراحی هایی که مغایر با مصوبات وزارتخانه باشد و فرهنگ عمان را زیر سوال ببرد، غیرمجاز تلقی می شوند.

دیشداشا دو جیب در سمت راست و چپ برای نگهداری پول نقد و وسایل دارد. معمولا برای گلدوزی لباس ملی عمان از نخ سفید استفاده می کنند ولی استفاده از سایر رنگ ها نیز رایج است. دیشداشا لباس رسمی مردم عمان است که در مناسبت های رسمی، مدارس و ادارات دولتی پوشیده می شود.

kuma

دیدشداشای شهرهای مختلف عمان

در استان صور، نوعی دیشداشا به نام دیشداشا صوری (Suri dishdasha) وجود دارد. در گردن، آستین، پشت و جلوی این لباس گلدوزی هایی با رنگ های متفاوت انجام می شود. گلدوزی از گردن تا اواسط دیشداشا، بالای شانه ها و پشت کمر ادامه می یابد. مردان قبلاً آن را در جشن ها و رویدادها می پوشیدند، اما اکنون فقط کودکان آن را می پوشند.

نوع دیگری دیشداشا در استان های مسندم و بوریمی پوشیده می شود که با طراحی و گلدوزی ساده، تزئین می شود. در این نوع دیشداشا، اغلب آویزی بلند به اسم فراخا وجود دارد. مردان این مناطق در ساعات مختلف روز به عنوان لباس غیررسمی آن را می پوشند.

پارچه مورد استفاده در لباس ملی مردان عمان

طبق مصوبات وزارتخانه برای هر نوع دیشداشا پارچه مخصوصی پیشنهاد شده است، اما مصرف کننده آزاد است که پارچه مورد نظر خود را انتخاب کند. مردان در انتخاب پارچه باید توجه داشته باشند که پارچه ی انتخابی فرهنگ عمان را زیر سوال نبرد. برای مثال دیشداشه بوریمی (Buriami dishdasha) باید از پنبه ساخته شود و سایر پارچه ها تا زمانی که ساده باشند قابل استفاده هستند. برای دوخت دیشداشای ابو از هر پارچه ای می توان استفاده کرد. با این حال، برای دوخت دیشداشای سوری باید از یک پارچه سبک استفاده شود، زیرا ویژگی مهم لباس سوری سبک بودن آن است. به طور کلی نوع پارچه انتخابی به شرایط آب وهوایی نیز بستگی دارد؛ در روزهای گرم تابستان از پارچه های سبک و در زمستان سرد از پارچه های ضخیم و سنگین استفاده می کنند.

مناسبات رسمی و دولتی

همانطور که گفته شد در مناسبت های رسمی، مردان خنجری بر کمر خود می بندند. این خنجر توسط کمربندی زیبا که با طرح های نقره ای مزین شده است یا توسط شال پارچه ای هماهنگ با طرح ماسار، روی کمر قرار می گیرد. در مناسبت های تشریفاتی و رسمی تر، یک بیشت(نوعی عبا) به رنگ مشکی یا هر رنگ تیره مثل طوسی با گلدوزی های طلایی، روی دیشداشا پوشیده می شود. بیشت در سراسر خلیج فارس و سایر مناطق عربی محبوب است.

مردانی که در بخش دولتی کار می کنند ملزم به پوشیدن دیشداشاهای سفید هستند. افرادی نیز که در بخش خصوصی کار می کنند می توانند لباس سفید یا سایر رنگ های خنثی را انتخاب کنند. رنگ های پررنگ تر، مانند نیلی یا سبز تیره و همچنین وسمه نیز پوشیده می شوند. فراخا یا همان منگوله توسط یک دکمه به مهار (یقه لباس) وصل می شود و معمولاً با عطر سنتی(عود عمانی) معطر می شود. مردان در زیر دیشداشا، یک زیر پیراهن سفید و یک ویزار میپوشند. ویزار، پارچه ای ست که دور کمر پیچیده می شود و کوتاهتر از دیشداشا است. ویزار به تنهایی، مخصوصاً در شرایط و مناسبات غیررسمی و محیط خانه قابل پوشیدن است.

کلاه های عمانی

همانطور که می دانید عمانی ها عموماً روی سرشان یا عمامه دارند یا کلاه. کوما یک کلاه گرد و بدون لبه است که غالباً به تنهایی یا زیر ماسار پوشیده می شود که شکلی مرتب داشته باشد. ماسارها پارچه هایی بزرگ و مربع شکل هستند که به طور سنتی از پشم کشمیر با کیفیت بالا ساخته می شوند، اگرچه اکنون از انواع پشم های ارزان قیمت یا سایر پارچه های مصنوعی هم ساخته می شوند. ماسار به دور سر بدون کلاه یا در اطراف کوما، به سبک عمامه پیچیده می شود. دانش آموزان عمانی به عنوان یونیفرم مدرسه دیشداشا به تن می کنند و کوما بر سر میگذارند.

خنجر نماد اصلی در لباس مردان عمان

برای مردم عادی در مراسم و مناسبت های رسمی لزومی به تن کردن بیشت و ماسار با طرح های نفیس نیست، ولی در فرهنگ عمان لازم است که مردان همراه خود خنجر داشته باشند. همانطور که گفته شد، خنجر برای مردم عمان، نماد اقتدار و مردانگی است. طبق رسوم کشور عمان، مردان جوان اغلب در مناسبت هایی مانند جشن تولد یا عید قربان(عید الاضحی)، اولین خنجر خود را دریافت می کنند.

 


دیدگاهتان را بنویسید